برای اینکه یک ویرایشگر مناسب زبان فارسی داشته باشیم چه باید کرد؟

Question

مشکلی که در تولید اسناد و کتاب بزبان فارسی وجود دارد اینستکه با وارد کردن یک دستور ساده مثل \textbf{توضیح} تمام خط بهم میریزد و برای ویرایش کردن یا مثلاً اضافه کردن یک کلمه کلی باید زحمت کشید که محل موردنظرُ پیداکرد.
درین زمینه ویرایشگر texmaker برای زبان فارسی بومی شده اما تا آنجائیکه میدانم این نسخه کاراکترهای نامرئی به ورودی اضافه میکند که بعضاً ایجاد اشکال میکند. البته من فقط با texmaker و texstudio کارکردم و بانسخۀ جدید WinEdt هم کارنکردم. حالا سوالم اینه که
1- آیا ویرایشگری بدون افزودن کاراکترهای نامرئی ممکنست بطوریکه متن ورودی درست مثل متن همین سوال باشد که کلمات انگلیسی لابلای لغات و جملات فارسی واردشود بدون اینکه جهت متن بهم بریزد؟
2- لوازم یک همچین ویرایشگری چه چیزهائیست؟
باتشکّر.

Comments

متوجه نشدم شما دنبال یک ادیتور خوب هستین؟ یا شما میخایین ادیتوری بنویسین و طراحی کنین؟

---

نه دنبال یه ویرایشگر  خوب میگشتم که این مشکلُ نداشته باشه. ازبعدازظهر هم تقریباً هرچی texteditor بوده که یونیکد و راست  بچپُ پشتیبانی میکردُ امتحان کردم، ولی هیچکدومشون نبودن که این مشکلُ نداشته باشن، بعضیا کمتر بعضیا  بیشتر. فقط Emacs مونده امتحانش بکنم.

---

اگر در ویرایشگری مانند texworks یا winEdt یا texstudio، دستورات و بخش‌هایی که با انگلیسی شروع می‌شوند را از خط جدید آغاز کنید، مشکل خاصی نخواهید داشت.

---

خب این یعنی کاربر بجای اینکه از منطق تک تبعیت بکنه و جائیکه نیاز هست(از لحاظ تک) یا جائیکه کاربر بهر دلیلی احساس میکنه نیاز هست که بخط بعد بره-مثلاً برای اینکه معنای خاصی براش داره یا این کاراکتر(منظورم enter) نظم بصری بیشتر یا معناداری فراهم میکنه- یک اجبار بر دوشش هست که هیچ نظم بصری خاصی فراهم نمیکنه و هیچ معنای خاصی نداره و یک معنای تحمیلی داره. تازه مشکل دیگه اینکه اگر فرض کنیم enter چون معنای خاصی داره و قانون و قاعده است این تحمیل باعث بارشدن معنای جدیدی روی این معنی اصیل در نظام این برنامه میشه. مثل اینکه شهرداری هرروز خیابون جلوی خونه مون رو تغییر بده و ثبات اشیاء و فضاها و نتیجتاً شناخت فرد از جهان اطرافشُ بِناحق دچار اغتشاش بکنه. البته روی دیگه این قضیه اینه که بجای تحمیل معنای معیوب روی یه کاراکتر این دست اندازها باعث تثبیت و تقویت منطق این زبان بشه. هرکدوم ازین موارد فقط بعداً، درآینده معلوم میشه.
حالا شاید اینجور حرف زدن درمورد یه برنامه برای یه عده مسخره و حرفهای قلنبه سلنبه زدن محسوب بشه ولی اینطور نیست. یا شاید من در روایت یه همچین داستانی درمورد این قضیه دچار خطای محاسباتی واشتباهات شناختی باشم. سوال کردم تا آقایانیکه تجربه دارن با توضیحاتشون مساله رو شفاف کنن. درضمن بابت راه حلّ پیشنهادیتون هم ممنونم.

---

- اگر مایل به توسعه یک ویرایشگر مناسب هستید، احتمالاً آقای سیدرضی علوی‌زاده نویسنده bidiTexMaker بتوانند شما را راهنمایی کنند.
- برای اطلاع بیشتر از  bidiTeXMaker پرسش و پاسخ http://qa.parsilatex.com/18936 را ببینید.

---

ممنون من این پرسشُ ندیده بودم و برنامه نویسی بلد نیستم که بخوام مزاحم آقای علوی زاده بشم. ولی شاید ایشون که عضو این سایتم هستن میتونستن توضیحاتی ارائه کنن که ترغیب کنندۀ توسعۀ یه ویرایشگر بشه. بهرحال پاسخ آقای علوی زاده روشن کرد که به تک-میکر نمیشه امید بست. من هم نه خودم حوصله دارم و نه درست میدونم که از نویسندۀ فرانسویش اضافه کردن این امکان به برنامه اش درخواست بشه.

---

چند سال تجربهٔ کار من با تک‌ورکس بهم نشون داده که اون نظم بصری‌ای که شما میگید رو بهم نمیریزه. راهی که همیشه دنبال میکنم اینه که معمولا انتهای هر جمله یک بار enter میزنم، تا یک پاراگراف خودش در چند خط قرار بگیره و اینطوری اشکال‌زدایی و ویرایش کارهام راحت‌تر هم میشه.
در نهایت خطی که کاملا خالی هست، جای شکستن پاراگراف هست، چیزی اشتباه نمیشه.
اوایل کارم، اگر دستور انگلیسی‌ای ابتدای خط قرار میگرفت، با آرگومان فارسیش رو خط بعدی می‌نوشتم و بعد با پاک کردن enter، اون رو میفرستادم خط بعد.
راه بعدیم این بوده که کلا دستورات لاتین داخل جملات رو در یک خط مجزا بنویسم تا مشکلی پیش نیاد. به نظرم به مرور به همچین نظمی عادت می‌کنید.
اگر واقعا نمی‌خواهید از این روش استفاده کنید، چرا از دستورات فارسی‌ای که در زی‌پرشین هست استفاده نمی‌کنید؟ قابلیت Localize رو فعال کنید، با دستورات فارسی دیگه چنین مشکلی نخواهید داشت.

Answer 1

نوشتن یک ویرایشگر جدید که با مشکلات یک بسته خاص سازگار باشد، هم دردسرهای خاص خودش را دارد، هم ممکن است ابهامات و مشکلات جدیدی ایجاد کند. راه کم‌دردسرتر این است که از ویژگی‌های بسته‌هائی که در اختیار دارید طوری استفاده کنید که مشکلتان کمتر شود.

در مورد خاصی که مثال زدید، اگر از دستورات فارسی شده استفاده کنید، این مشکلتان حل می‌شود. به جای \textbf{توضیح} بنویسید \متن‌سیاه{توضیح}. البته در ابتدا بسته زی‌پرشین را به صورت زیر فراخوانی کنید:

\usepackage[localise]{xepersian}

معادل‌های دیگر را می‌توانید در مستندات زی‌پرشین پیدا کنید.

و اما پاسخ سؤال شما، در صورتی که اصرار به استفاده از کلمات کلیدی انگلیسی دارید:

پاسخ پرسش اول. ویرایشگر شما باید بتواند کلمات کلیدی را تشخیص دهد، و با توجه به جهت متن با افزودن کاراکترهای خاص یونیکد، نمایش این کلمات کلیدی را به جهت مناسب خواست شما عوض کند.

پاسخ پرسش دوم. آگاهی از شیوه تجزیه (parse) متن در ویرایشگر شما و تشخیص کلمات کلیدی، به علاوه نحوه نمایش این کلمات کلیدی و امکان ایجاد تغییرات در آن.

Answer 2

با عرض سلام خدمت دوستان. در جواب این سوال من تجربه خودمو می گم. حقیقتش منم مثل شما خیلی دنبال یه ویرایشگر خوب بودم که این قبیل مشکلاتو نداشته باشه همشون امتحان کردم اما متاسفانه هر کدوم یه جور مشکل دارن. شاید باورتون نشه من بهترین ویرایشگر رو ورد 2013 به بعد می دونم. من این طوری ازش استفاده می کنم. فایل ورودی tex رو باهاش می نویسم و بعد هنگام ذخیره یه نسخه با فرمت معمول خود ورد ذخیره می کنم و یه نسخه با فرمت plain text. البته در هنگام ذخیره با این مورد دومی یک پنجره نشان داده میشود که در اون باید گزینه other encoding را فعال کنید و از داخل پنجره کناری گزینه Unicode(utf-8) رو انتخاب کنید. البته اگه بعدا خواستید فایل ورودی tex رو ویرایش کنید اون فایل ورد متناظر با فایل ورودی رو باز کنید و اونو ویرایش کنید و بعد در همون مسیر فایل ورودی tex ذخیره مجدد کنید. البته در این روش شاید یکسری قابلیت ها حذف شده باشن اما می توان مطمئن بود که کاراکتر های اضافی و نامرئی به متن اضافه نشده و همین طور مشکلی که در ویرایشگرهای دیگه با کاراکتر \ وجود دارد در این جا وجود نداره. آخر سر هم برای کامپایل و اجرا از دستورات ترمینال استفاده کنید.