نمایش معادلات و فرمان‌های درون‌خطی در ویرایشگر

Question

یه مشکل قدیمی همیشه وجود داشته که وقتی داخل ویرایشگر TeXstudio کار می‌کنی و می‌خوای یه معادله درون‌خطی بنویسی ظاهرش داخل ویرایشگر به هم می‌ریزه. این مشکل قبل‌تر در مورد دستورات درون‌خطی هم وجود داشته که تا حدی برطرف شده. به عنوان مثال عکس زیر رو ببینید.

همانطور که مشخصه ظاهر معادله به هم ریخته. من انتظار دارم که یه همچین چیزی داشته باشم که این دومی رو توی word نوشتم.

آیا راهی وجود داره که این مشکلو در TeXstudio حل کنیم؟
آیا ویرایشگری هست که این مشکلات نمایش رو نداشته باشه؟

کمی که بیشتر فکر کردم دیدم که ایده بدی نیست که کاراکترای غیرقابل چاپی که ویرایشگر TeXStudio استفاده می‌کنه رو هم نگاه کنم و برام عجیب بود که دور معادله درون‌خطی رو کارکتر LRM نذاشته ولی دور دستورات درون‌خطی رو گذاشته. عکس این رو هم این زیر گذاشتم. اگر فایل main.tex که ضمیمه شده رو با ++Notepad باز کنید، می‌تونید این کاراکترا رو هم خودتون ببیند. برای این منظور به view -> show symbol‌ برید و توجه کنید show non-printing characters فعال باشه.

Comments

در ادامه روند پیدا کردن راه حل بهینه رو کامل توضیح دادم. اگه کسی حوصله خوندن همه اینا رو نداره، من سعی کردم یه خلاصه از بهترین راه حل رو [اینجا](https://tex.stackexchange.com/questions/493146/latex-editor-that-correctly-supports-mixed-rtl-presentation/694262#694262) بنویسم.

Answer 1

راه حل اول. من یه راه قدیمی و خیلی ساده برای حل این مشکل بلد بودم که خیلی مورد علاقه‌ام نبود. در واقع باید هر معادله یا دستور درون‌خطی رو توی خط جداگانه بنویسید. به عکس زیر نگاه کنید.

این روش دو تا عیب داره. اول این که تعداد خط‌ها خیلی زیاد می‌شه. دوم این که خوانایی رو پایین میاره. دو تا خوبی هم داره. اول این که اگه این فایلو داخل ادیتورای دیگه باز کنین همینو بهتون نمایش می‌ده و شاید فقط خط‌های فارسی رو از چپ شروع کنه. دوم این که نحوه نمایش فرمان‌های درون‌خطی مشابه همدیگه هستن، اگرچه متن‌ داخل یکیشون انگلیسی و متن داخل اون یکی فارسی هست. اگه دقت کنید توی صورت سوال می‌بینید نحوه نمایش این دو دستور درون‌خطی فرق می‌کنه اگه همه رو داخل یه خط بنویسیم. ولی خوب من فکر می‌کنم هر دوی این نمایش‌ها قابل تحمله و مثل معادله‌ی درون خطی در صورت سوال گیج‌کننده نیست.

اگر با این راه حل مشکلی ندارید، می‌تونید همین‌جا متوقف بشین چون راه حل‌های دوم و سوم به هم مرتبط هستن و یه کمی طولانی!

Answer 2

راه حل دوم. یه چیزی که اخیرا متوجهش شدم اینه که اگه در فرمول‌های درون‌خطی خودتون از علامت دلار فاصله بدین، نمایش به صورتی که انتظار داریم درمیاد. شکل زیر رو نگاه کنید.

خوب این روش یه عیبی که داره اینه که اول باید دو تا علامت دلار رو تایپ کنید، بعدش نشانگر ویرایشگر رو به وسط اونا ببرین. یه دونه اسپیس بزنید و یه بار جهت راست رو بزنید و بعدش دوباره اسپیس بزنید. حالا می‌تونید معادله خودتونو تایپ کنید. می‌شه کل این فرآیندی که گفتم رو به شکل یه ماکرو درآورد. یه عیب دیگه هم داره که ممکنه داخل ویرایشگرای دیگه همچین چیزی رو نبینید. به عنوان مثال اگر از vscode‌ استفاده کنید، ترتیب کلمات به هم ریخته هستن. خوبیش اما این که اون چیزی که می‌خواستیم یعنی تعداد خط‌های کم و خوانایی بهتر رو در TeXstudio به دست آوردیم.

ازینجا به بعد می‌خوام در مورد ایجاد ماکرو برای راه حل دوم توضیح بدم. اول در ویرایشگر TeX Studio خودتون به

Options -> Configure TeXstudio -> Adv. Editor -> Bi-Di

برید و اطمینان حاصل کنین که تنظیمات مثل شکل زیر باشه.

بعدش به

Macros -> Edit Macros

برید و یه ماکرو مطابق با شکل زیر ایجاد کنین.

من برای این ماکرو یه کلید میان‌بر هم درست کردم که این کار رو می‌تونید از طریق منوی

Options -> Configure TeXstudio -> Shortcuts -> Macros

انجام بدین. حالا هر موقع یه معادله درون خطی بخوام کافیه که کلید میان‌بر رو که اینجا Ctrl+Shift+I هست رو بزنم، کیبوردم رو به انگلیسی تغییر بدم و شروع به تایپ کردن معادله کنم.

Answer 3

راه حل سوم. راه حل سوم که به نظر من بهترین و درست‌ترین راه حل هست اینه که ما به کاراکترهای غیر قابل چاپ و نحوه تعبیر اون‌ها توسط TeXstudio برای نمایش متن درون ویرایشگر توجه کنیم. در واقع اون کنجکاوی آخر من که توی صورت سوال نوشتم باعث شد که این راه حل رو پیدا کنم.

خوب همه احتمالا با مجموعه کارکترهای Unicode آشنا هستین که طبق دو تا استاندارد UTF-8 و UTF-16 پیاده‌سازی شدند. معمولا بیشتر اسنادی که ما باهاشون کار می‌کنیم از UTF-8 استفاده می‌کنن. یه تعدادی از این کاراکترها غیر قابل چاپ هستن و صرفا برای کنترل تفسیرگر متن استفاده می‌شن. دو تا از این کاراکترها RTL که مخفف Right to Left Mark و LTR که مخفف Left to Right Mark هستن، برای ما اهمیت ویژه‌ای دارن. در صورت سوال توضیح دادم که چطور می‌تونید با ++Notepade این کاراکترها رو ببنید. در اونجا از LRM و RLM برای مخفف این کاراکترها استفاده می‌شه. شناسه unicode‌ این کاراکترها در زیر اومده.

LTR: u+200E
RTL: u+200F

در واقع TeXstudio‌ ازین کاراکترها برای نحوه نمایش متن داخل ویرایشگر استفاده می‌کنه. خوب حالا دانستن این جزییات چه کمکی به ما می‌کنه؟ واقعیت اینه که راه حل دوم در بالا هم خیلی ایده‌آل نیست. فرض کنید بخوایم یه معادله‌ی درون‌خطی کمی پیچیده‌تر مثل زیر رو مطابق با راه حل دوم بنویسیم.

اگرچه این ورودی کامپایل و در خروجی به درستی نمایش داده می‌شه اما همونطور که می‌بینید ویرایشگر قسمت آخرشو قرمز کرده و موقعی هم که تایپ معادله تموم می‌شه و دو تا فلش راست و بعد اسپیس می‌زنید به انتهای خط نمی‌رید! دلیل این چیه؟ خوب دلیلش به همون کاراکترایی که ازشون صحبت کردم برمی‌گرده. بذارین این فایل رو با ++Notepade ببینیم.

کلی کاراکتر LRM رو TeXstudio داخل محیط معادله درون‌خطی اضافه کرده که به نظر منطقی نمیاد. راه حل اصولی اینه که کل معادله درون‌خطی رو داخل یک جفت از کاراکترهای LRM قرار بده. خوب ما مجبوریم این کار رو خودمون با ماکرو انجام بدیم. در واقع ماکروی راه حل دوم رو بهینه‌تر می‌کنیم. قبل از ادامه باید دوباره تنظمایت Bi-Di رو عوض کنیم و از TeXstudio بخوایم که دیگه برای ما به صورت خودکار کارکترای LRM‌ وارد نکنه.

در گام بعدی این ماکروی جدید رو هم اضافه می‌کنیم و کلید میان‌بر Ctrl+Shift+I رو برای این ماکروی جدید قرار می‌دیم.

حالا اگه همون معادله‌ی درون‌خطی پیچیده‌تر قبلی رو بنویسیم، داخل ویرایشگر این شکلی نمایش داده می‌شه.

و دیگه قسمت آخر قرمز نشد. همینطور وقتی تایپ معادله تموم می‌شه اگه دو فلش به سمت راست بزنید و بعدش اسپیس به آخر خط می‌رید و در واقع مشکلات قبلی ما حل شدند. بد نیست یه نگاهی هم به این متن در ++Notepad بکنیم.

همونطور که مشاهده می‌کنیم معادله‌ی درون خطی فقط بین دو کارکتر LRM‌ قرار گرفته و این دقیقا همون چیزی بود که ما می‌خواستیم.

خوب حالا ممکنه خیال کنین کار تموم شده اما نه! چون دیگه TeXstudio برای ما کاراکترای LRM‌ رو به صورت خودکار وارد نمی‌کنه. این کار باعث می‌شه اگه در این تنظیمات فرمان‌های درون‌خطی رو بخواید بنویسید، اوضاع خراب بشه. برای این که این اتفاق نیفته کافیه یه ماکرو هم برای وارد کردن یه جفت کارکتر LRM بنویسیم و قبل از نوشتن هر فرمان درون‌خطی ازون استفاده کنیم. فکر کنم الان دیگه باید بدونید چطوری این کارو انجام بدین، پس من به گذاشتن عکس زیر بسنده می‌کنم.

این هم یه نمونه از متنی که معادله و دستور درون‌خطی داخلش باشه و با این تنظیماتی که گفتم در TeXstudio نوشته شده.

در نهایت برای اطمینان از عملکرد درست ماکروها و خودمون یه نگاهی هم به این فایل در ++Notepad بکنیم.

که کاملا درست به نظر می‌رسه و در واقع ۳ جفت LRM داریم که یه جفتش برای معادله‌ی درون‌خطی و هر کدوم از جفتای دیگه برای دستورای درون‌خطی هستند.

در انتها باید بگم که ما نباید این چیزا رو دستی درست می‌کردیم و خود ویرایشگر باید از پس این ماجراها برمیومد. انجام دادن این چیزا به صورت غیرخودکار احتمال اشتباه رو خیلی بالا می‌بره ولی خوب ظاهرا این مشکل سال‌هاست که در ادیتورها وجود داره و نیازمند پیگیری هست تا درست بشه.

ممکنه مثال‌هایی وجود داشته باشن که این راه حل هم براشون خیلی خوب عمل نکنه! می‌شه در حد همین مثالای ساده این کار رو به صورت خودکار هم انجام داد. این رو در پاسخ بعدی توضیح می‌دم.

Answer 4

خودکار کردن راه حل سوم. همونطور که دیدیم مشکل اساسی راه حل سوم اینه که ما باید با زدن کلید‌های میان‌بر به ویرایشگر بگیم که چه زمانی از ماکروها استفاده کنه و این کار می‌تونه در مرور زمان باعث بروز خطا بشه، به خصوص که کاراکترهایی که ما استفاده می‌کنیم غیر قابل چاپ هستند. خوشبختانه می‌شه این فرآیند رو برای نیاز خاص ما به صورت خودکار درآورد. این کار رو با استفاده از Triggers یا ماشه‌ها برای ماکروها می‌تونیم انجام بدیم. یه ماشه در واقع یه Regular Expression‌ یا عبارت منظمه که به ما کمک می‌کنه وقتی یه الگویی در متن پدیدار شد، ماکروی نظیر اون الگو به صورت خودکار فراخوانی بشه. بنابراین دیگه ما به کلید میان‌بر برای ماکروها نیازی نداریم. عبارت‌های منظم بحث مفصلی دارن و می‌تونید در مورد اونا در اینترنت بیشتر بخونید.

ماکروی زیر رو برای معادله‌ی درون‌خطی ایجاد کنین.

دقت کنید که در قسمت Trigger از عبارت منظم

\$\.\$

استفاده کردم. این هم کد خود ماکرو هست.

%SCRIPT
editor.write("\u200E$$\u200E")
cursor.shift(-2)

حالا هر موقع شما در ویرایشگر عبارت $.$ رو تایپ کنید (توجه کنید که نقطه‌ی بین دو علامت دلار رو هم باید تایپ کنید)، ویرایشگر به صورت خودکار اون رو به ‍‍LRM$$LRM تبدیل می‌کنه که شما کارکترهای LRM رو می تونید در ++Notepad‌ ببینید ولی در ویرایشگر مشخص نیستند. حالا نشانگر شما در بین دو علامت دلار قرار دارد. می‌تونید شروع به نوشتن معادله کنید. به ویدیویی که در انتهای پست قرار دادم با دقت نگاه کنید.

ماکروی زیر رو هم برای دستورهای درون‌خطی خاصی که معمولا استفاده می‌کنیم مثل ‍‍‍‍\lr و دستوراتی مثل ‍‍‍\textbf، ‍‍‍\textit یا هر چی که با ‍\text... شروع بشه ایجاد می‌کنیم.

این بار در قسمت Trigger از عبارت منظم

\\((text.+)|(lr))\{.*\}

استفاده کردم. این هم کد خود ماکرو هست.

%SCRIPT
editor.write("\u200E");
editor.write(triggerMatches[0]);
editor.write("\u200E");
var pos = cursor.columnNumber();
cursor.selectColumns(pos, pos + 1);
cursor.removeSelectedText();

حالا هر موقع شما مثلا \lr{something} رو بزنید به محض تایپ کردن کروشه بسته } ماکرو به صورت خودکار فراخوانی می‌شه و کل اون دستور درون‌خطی رو با یه جفت کاراکتر ‍‍‍‍LRM محصور می‌کنه تا به درستی در ویرایشگر نمایش داده بشه. دقت کنید که اگه از autocomplete استفاده می‌کنید حتما باید کروشه بسته رو خودتون تایپ کنید و اگه فلش راست بزنید و از روی کروشه بسته رد بشین، ماکرو فراخوانی نمی‌شه. این ویدیو هم نشون می‌ده اوضاع بر وفق مراده.

اگر دوست داشتید در مورد جزییات ماکرو و کداشون در TeXstudio بیشتر بدونید اینجا مثالای زیادی هست که می‌تونید نگاه کنید. شاید بشه از عبارت‌های منظم بهتری که الگوها رو بهتر تشخیص بدن هم استفاده کرد، ولی همین هم در حال حاضر کار ما رو راه می‌اندازه. امیدوارم خود ویرایشگرا یه روزی از عهده‌ی تمام این داستان‌ها بربیان! ولی در هر صورت به نظر نمی‌رسه که کار ساده‌ای باشه چون یه ویرایشگری مثل vscode از سال ۲۰۱۶ هنوز این مساله رو حل نکرده. اگه کنجکاو هستین این issue در github رو بخونید.

Comments

با سلام
راه حل سوم شما بسیار عالی و کاربردی بود.
نکته‌ این که با راه‌حل سوم(یعنی استفاده از شورت‌کات) مشکل نمایش عبارتی مثل $(.,+,F)$ حل شد. ولی با استفاده از عبارت‌های منظم که توضیح دادین دوباره عبارت بالا به‌صورت $(F,+,.)$ نمایش داده می‌شود.

---

درود. دقت کنیدکه بایدابتدا عبارت $.$ را تایپ کنید تا ماکرو فراخوانی شود. به نقطه‌ی وسط دو علامت دلار توجه کنید. آن را هم باید تایپ کنید. بعد از فراخوانی ماکرو شما عبارت $$ را در ویرایشگر مشاهده خواهید کرد. حال نشانگر شما در بین دو علامت دلار قرار دارد. می‌توانید شروع به نوشتن معادله کنید. به ویدیویی که در انتهای پست آخر قرار دادم با دقت نگاه کنید.

---

به نقطه وسط توجه نکرده بودم. درست شد.